İzmir‘de yaşanan olay, imar mevzuatına ilişkin önemli bir hukuki gelişmeyi gündeme taşıdı. Karabağlar ilçesinde gecekondusuna ekleme yapan bir vatandaşın, hem adli makamlarca hem de belediye tarafından cezalandırılmasına mahkeme dur dedi. Bu karar, aynı fiil için iki farklı ceza uygulanamayacağını vurgulayarak, benzer durumda olan binlerce vatandaşa emsal teşkil ediyor.

Belediyeden Kesilen Ağır Ceza Mahkemeden Döndü

Olay, Karabağlar’da ikamet eden ve K.F. olarak kimliği açıklanan bir vatandaşın mevcut konutuna yaptığı eklentiyle başladı. Karabağlar Belediyesi, söz konusu yapı için yıkım kararı alırken, bununla birlikte 980 bin TL gibi astronomik bir idari para cezası uyguladı. Ayrıca, durum savcılığa bildirilerek adli süreç de başlatıldı. Mahkeme, vatandaş hakkında imar kirliliğine neden olmak suçundan verilen hapis cezasını para cezasına çevirdi.

Ancak vatandaşın avukatı Mehmet Harun Elçi aracılığıyla idare mahkemesine taşıdığı itirazda, hukukun temel ilkelerinden biri olan ‘non bis in idem‘ (aynı fiilden dolayı iki kez ceza verilemez) ilkesi öne sürüldü. Mahkeme, bu evrensel hukuk kuralını dikkate alarak, belediyenin kestiği idari para cezasını hukuka aykırı bulup iptal etti.

‘Aynı Eylemden İki Kez Cezalandırma Olmaz’ Vurgusu

Kararın ardından açıklamalarda bulunan Avukat Mehmet Harun Elçi, bu mahkeme kararının Türkiye genelinde benzer durumda olan birçok vatandaş için bir umut ışığı olduğunu belirtti. Elçi, yaptığı değerlendirmede şu önemli noktalara değindi:

• Evrensel hukuk ilkesi ‘non bis in idem’ gereğince, aynı eylem nedeniyle birden fazla kez cezalandırma yapılamaz.
• Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 184 kapsamında imar kirliliğinden dolayı adli cezası kesinleşen bir kişiye, idari yoldan tekrar para cezası kesilmesi hukuki dayanaktan yoksundur.
• Mahkemelerin bu tür çifte cezalandırma uygulamalarını iptal etmesi, hukukun üstünlüğünü teyit etmektedir.

Vatandaşlar Dava Açmaktan Çekinmemeli

Avukat Elçi, kaçak yapılaşma durumlarının her zaman rant odaklı olmadığını ve özellikle dar gelirli vatandaşların yüksek idari para cezalarıyla mağdur edilebildiğini vurguladı. Vatandaşların, belediyelerden kendilerine tebliğ edilen encümen kararlarına karşı sessiz kalmaması gerektiğini belirten Elçi, hukuki yollara başvurmalarını tavsiye etti.

Son olarak Elçi, “Vatandaşlarımızın bilinçli olmalarını, kendilerine tebliğ edilen encümen kararlarına karşı idare mahkemelerinde iptal davası açmalarını öneriyorum. Aldığımız bu emsal karar, vatandaşların çifte cezalarla mağdur edilmesinin önüne geçen, hukuk devletini güçlendiren bir karardır” diyerek sözlerini tamamladı. Bu karar, imar cezası iptal süreçlerinde vatandaşlara rehberlik edecektir.